OpenAIRE: Ulusal Açık Erişim Toplantıları

İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü Kütüphane ve Dokümantasyon Daire Başkanı Gültekin Gürdal açılış konuşmasında, daha güzel bir gelecek için harekete geçme zamanı olduğuna dikkat çekerek, bir yıl içinde dünyada ve Türkiye’de açık bilimle ilgili son gelişmeler üzerinde durdu ve neden özellikle bu konu üzerinde çalıştıklarına vurgu yaptı. OpenAIRE Advance projesinin Türkiye ortağı olduklarını belirterek proje ile ilgili bilgiler paylaşan Gürdal, harekete geçmek için üniversitelerin akademik çıktılarını eksiksiz olarak akademik arşivlerine koymaları ve arşivlerinin OpenAIRE’de harmanlanmasının sağlanması, veri yönetimi ile ilgili çalışmalar yapılması, Türkiye Açık Bilim Eylem Planı ve Ulusal Açık Bilim Politikasının oluşturulması gerektiği konularına dikkat çekti. Gürdal, açık bilimin bir devrim olduğunu söyleyerek iş birliği ve güç birliği etme zamanı olduğunu vurguladı. 

Sunuma erişmek için TIKLAYINIZ. 

İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü Rektörü Prof. Dr. Yusuf Baran açılış konuşmasında, insanoğlunun 200 bin yıldır ölümsüzlüğü aradığını, biyolojik olarak bunun mümkün olmaması nedeniyle de bıraktığı izlerle, yarattığı eserlerle bunu mümkün kılmaya çalıştığını ifade etti. Alın terinden akıl terine göç eden bir dünyayı yaşadığımızı belirten Baran, dünyada tam anlamıyla adaletin sağlanabilmesi, dünyanın her köşesinde yaşayan çocukların ve gençlerin insanlık tarihinde fark yaratacak işler yapabilmesi ve küresel anlamda yaşanan problemlere kalıcı çözümler üretilebilmesi için bilginin açık ve eşit bir şekilde tüm dünyada yaygınlaşması ve kullanıma açılması gerektiğini vurguladı. Bilim insanlarının eğitimlerini ödenen vergiler ve devletin sağladığı finansal imkanlarla aldıklarını, bilimsel araştırmaları ve çalışmalarını tümüyle kamu kaynakları ile gerçekleştirdiklerini, öğrencileri kamu kaynakları ile yetiştirdiklerini, araştırma projelerini kamu kaynakları ile fonladıklarını dolayısıyla ortaya konulan bilimsel üretimin de herkese açık olması gerektiğine dikkat çeken Baran, bilgiye ulaşıldığı ölçüde bilginin sahibi, bilgiye sahip olunduğu ölçüde yeni bilgiyi üreten bir toplum olmaya devam edilebileceğini belirtti.

YÖK Yürütme Kurulu Üyesi ve YÖK Açık Bilim Komitesi Başkanı Prof. Dr. Naci Gündoğan, YÖK Başkanı tarafından 2018-2019 eğitim ve öğretim yılının dijitalleşme ve açık erişim/açık bilim yılı olarak belirlendiği ve bu çerçevede öncelikle Açık Bilim çalışma grubu kurulduğunu ifade ederek açık bilim konusunda yapılan çalışmaları anlattı. Açık bilim konusunda atılacak somut adımlarla ilgili üniversitelere genelge gönderildiği ifade eden Gündoğan, açık bilim politika çerçeve örneğinin hazırlanarak üniversitelerle paylaşıldığını ve hemen hemen tüm üniversitelerin açık bilim politikası olduğunu açıkladı. TÜBİTAK ile birlikte çalıştıklarını ve TÜBİTAK’ın da açık bilim politikasını deklare ettiğini söyleyen Gündoğan, üniversitelerdeki arşiv sayısının 170’e ulaştığını ancak sadece kurulumun yetmeyeceğini içinin de doldurulması gerektiğini vurguladı. Araştırma üniversitelerinin performans izleme kriterleri içerisine yayınların açık erişim ve tezlerin açık erişim yüzdesi olmak üzere açık erişimle ilgili iki kriter konduğunu söyleyen Gündoğan, 11. Türkiye kalkınma planına açık erişim altyapılarına uyumun sağlanması ile ilgili bir hüküm konduğunu da belirtti ve tüm bu konuların Cumhurbaşkanlığı kararnamesi ile 2020 programının içerisinde de yer aldığını belirtti. Bundan sonra neler yapılabileceği ile ilgili olarak açık ders malzemelerinin yaygınlaşmasını önemsediklerini, Türkiye’deki üniversitelerin Dijital yeterlilik haritasını çıkaracaklarını ve sonucuna göre eğitimler uygulanacağını ifade eden Gündoğan, Bilimsel Araştırma Projeleri (BAP) ve açık erişim ile ilgili çalışmalar yapacaklarını duyurdu. Açık Bilim çalışma grubunun yanı sıra “Araştırma Verisi ve Açık Veri Türkiye Görev Gücü” adı altında alt çalışma grubu kurulacağını, üniversitelerde veri yönetimi konusunda uzman bir kurul olacağını ve üniversiteleri bu konuda eğitmek istediklerini açıklayan Gündoğan, bu konuda TÜBİTAK ile güçlerini birleştireceklerini ifade etti. 

Sunuma erişmek için TIKLAYINIZ

EUA Açık Bilim Uzman Grubu Başkanı Prof. Jean-Pierre Finance, “Açık Bilime Geçiş Sürecinde Avrupa Üniversiteleri için Zorluklar ve Yollar” başlıklı sunumunda; Avrupa Üniversiteler Birliği hakkında bilgiler vererek açık bilimde birtakım hedefler, beklentiler ve zorluklar olduğunu söyledi. Açık bilimin yeni bir araştırma yapma yolu olduğunu ifade eden Finance, Açık bilimin henüz tamamlanmadığını, uzun bir geçiş döneminde olunduğunu, klasik bir yayıncılık anlayışından açık bilim vizyonuna geçilmeye çalışıldığını belirtti. Açık bilimin tüm araştırma döngüsüne açıklık ilkelerini getirmeyi, paylaşmayı ve işbirliğini geliştirmeyi amaçladığını vurgulayan Finance, Açık bilime geçişin ortak bir sorumluluk olduğunu ve tüm ana aktörleri birleştiren ortak bir yaklaşım gerektirdiğini söyledi. Avrupa Üniversiteler Birliği olarak açık bilimi geliştirmeyi amaçladıklarını ve bu yönde çalışmalar yaptıklarını ifade eden Finance, 2019 yılında açık bilim ile ilgili yaptıkları anket sonuçlarını paylaştı ve araştırma değerlendirmelerinin açık bilimi destekler biçimde gözden geçirilmesi gerektiğini sözlerine ekledi.

Sunuma erişmek için TIKLAYINIZ

AB teknik alt yapı projesi olan OpenAIRE ‘in proje ortaklarından olan ve Türkiye’de Açık Bilim konusundaki çalışmalara liderlik eden İYTE 26 Mart 2019 tarihli Senato Kararı ile hem yayınlara hem de araştırma verilerine ilişkin detaylar içeren İYTE Açık Bilim Politikası’nı onaylamasının ardından, “Bilimi Özgür Bırak” mottosuyla OpenAIRE Advance projesi kapsamında önemli bir etkinliğe ev sahipliği yaptı.​

Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı’nın da önemli gündem maddelerinden biri haline gelen Açık Bilim konusunda Türkiye’de yapılacak çalışmalara rehberlik etmek ve katkı sağlamak amacıyla, 11 Nisan 2019 tarihinde İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü ev sahipliğinde “Açık Bilim Yolunda – Bilimi Özgür Bırak” semineri gerçekleştirildi. Kütüphane çalışanları ve İYTE araştırmacılarına yönelik olarak gerçekleştirilen seminere, özellikle Türkiye’de araştırma verisi yönetimi çalışmalarına öncülük edebilecek davetli 45 kurumdan 80 kütüphane çalışanı katıldı. İYTE Rektörü, Rektör Yardımcıları ve Dekanlardan oluşan üst yönetimi ve İYTE araştırmacılarının da katıldığı seminer toplam 140 katılımcı ile gerçekleştirildi.

Araştırma Veri Yönetimi, Açık Veri, Açık Lisanslar, ORCID ID ve OpenAIRE hakkında bilgiler verilen seminerin açılış konuşmalarını İYTE Kütüphane ve Dokümantasyon Daire Başkanı Gültekin Gürdal ve İYTE Rektörü Prof. Dr. Yusuf Baran yaptı. Açılış konuşmalarında Gültekin Gürdal, bilimde artık paradigmaların değiştiğine bilimsel gelişmelerin hızlanması için bilimin paylaşılması gerektiğine vurgu yaparken Prof. Dr. Yusuf Baran bilimsel yayınlara erişimde sorun yaşayan, özellikle teknoloji ve eğitimde dünya standartlarının gerisinde kalmış ülkelerdeki bilim insanlarının yaşadığı sıkıntıya dikkat çekti.

Davetli konuşmacılardan  Delft Teknik Üniversitesi Veri Sorumlusu Yasemin Türkyılmaz - van der Velden, Araştırma Verisi Yönetimi ile ilgili son derece önemli hususlara değinerek Delft Teknik Üniversitesi örneğini paylaştı. Özyeğin Üniversitesi Öğretim Üyesi Dr. Pınar Sezginalp, mimarlık verileri ve arşivleme ile ilgili; COAR (Confederation of Open Access Repositories) Danışmanı  İlkay Holt ise araştırma verisi yönetimi ve FAIR ilkeleri ile ilgili değerli bilgiler paylaştı. Seminerin son konuşmacısı Gültekin Gürdal, AB Açık Bilim Politikaları ve politikalara uyum konusunda destek sağlayan OpenAIRE hizmet ve araçları hakkında bilgiler vererek YÖK, TÜBİTAK ve İYTE’de açık bilim konusunda yapılan çalışmalara vurgu yaptı.

Ayrıca; sabah oturumlarında kütüphane çalışanlarına yönelik olarak Araştırma Veri Yönetimi adımlarında karşılaşılacağı düşünülen sorunlarla ilgili bir atölye çalışması gerçekleştirildi ve ORCID Genel Müdürü Laurel L. Haak ORCID hakkında bilgiler vererek kurumsal üyeliğin faydalarına değindi. Seminerin tüm katılımcılarına, Açık Araştırma ve Açık Veri ile ilgili OpenAIRE tarafından hazırlanmış rehberlerin Türkçe çeviri setleri dağıtıldı.

Seminerin en önemli amaçlarından birisi; Veri Yönetimi konusunda Türkiye’deki çalışmalara rehberlik edecek Veri Yönetimi konusunda bir Çalışma Grubu oluşturularak çalışmalara başlanması. Bu seminer ile birlikte İYTE, Türkiye’deki üniversitelerin Açık Araştırma Verisi ile ilgili yapacakları çalışmalara öncülük etmeye başlamış oldu.

Detaylı Bilgi İçin . http://libguides.iyte.edu.tr/acikbilimyolundaiyte

Sabancı Üniversitesi Araştırma ve Geliştirmeden Sorumlu Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Şirin Tekinay, Açık Bilim konusunda ülkemiz açısından çok önemli olan bu etkinliğe ev sahipliği yapmaktan dolayı duydukları memnuniyeti dile getirerek "Bugün, 10 Eylül 2018, dileriz yıllar sonra ülkemiz dünyanın bilim ve inovasyon ekosisteminde güçlü bir şekilde yerini almış halde, geriye dönüp baktığımızda, “o önemli adımın atıldığı gün oradaydık” diyeceğimiz bir gün olsun" dedi. 21. yüzyılda üniversitelerin değişen rolü dahilinde ürettiği bilgiyi sadece makale olarak değil her türlü sosyo-ekonomik değere dönüştürerek toplumun hizmetine sunma sorumluluğunu hatırlatan Tekinay, önemine vurgu yaptığı açık inovasyonun Sabancı Üniversitesi'nin öncülük etmeye ve yaymaya çalıştığı geleneklerinden biri olduğunu ifade etti. Gün boyu sürecek programı sunan Tekinay, zirvenin sonunda; üniversiteden, kamudan, endüstriden ve ihracatçılar meclisinden perspektiflerle bütün gün konuşulanların toparlanmasını, ulusal bir politikaya doğru ilerleme sağlanmasını umdukları bir tartışma paneli olduğunu belirtti. Tekinay daha  sonra, hem açık bilimin ülkemizdeki gelişmesini hem de dünyadaki tanımlarını anlatmak üzere Gültekin Gürdal'ı sahneye davet etti.

İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü Kütüphane ve Dokümantasyon Daire Başkanı Gültekin Gürdal,  açık  bilimle ilgili bir çok konunun değerlendirileceği ve tartışılacağı "Açık Bilim Zirvesi"nin; açık bilimle ilgili eyleme geçilmesini, aksiyon alınmasını ve ülkemiz için bir ulusal eylem planı oluşturulmasını sağlamasını umut ettiğini belirtti. Gürdal, Açık Bilimin tüm paydaşları olan TÜBİTAK, YÖK, üniversiteler ve sanayi kuruluşlarının ilk defa bir araya gelmesinden dolayı bu toplantının bir mihenk taşı, zirve olduğunu ve uygulamaya dönük bir takım kararlar çıkacağını söyledi ve teşekkür konuşmalarının ardından "Daha Güzel Bir Gelecek İçin Açık Bilim" başlıklı sunumu yaptı.

Gürdal, sunumunda dünyadaki yayın ve atıf sayılarından bahsederek, açık erişimin, açık bilimin; ekonomi, bilim insanları ve toplum için faydalarına vurgu yaptı. Hollanda ve Almanya başta olmak üzere dünyada açık bilim ile ilgili yapılan çalışmalara ilişkin bilgiler paylaşan Gürdal, çok önemli bir gelişme olarak Avrupa'da çeşitli ülkelerdeki TÜBİTAK benzeri 11 fon sağlayıcının adına "Plan S" dedikleri bir karar aldıklarını ve 1 ocak 2020'den itibaren hiç bir projeye sonuçları açık erişim olmazsa destek vermeyeceklerini açıkladıklarını, TÜBİTAK'ın da bu projeye en kısa sürede katılacağını umduğunu ifade etti.

Artık açık erişimden açık bilime geçildiğini söyleyen Gürdal, Türkiye'den İYTE'nin proje ortağı olduğu OpenAIRE ile ilgili öğleden sonraki oturumda ayrıntılı bilgi verileceğini belirtti. Gürdal, sadece yayınların değil araştırma verilerinin de paylaşılması gerektiğini vurgulayarak, açık bilim konusunda neler yapılması gerektiği konusunda önerilerini sundu.

Gültekin Gürdal'ın sunum dosyasına ve konuşma videosuna erişebilirsiniz

YÖK Başkan Danışmanı Prof. Dr. Sezer Şener Komsuoğlu, Türkiye'deki üniversite, akademisyen ve öğrenci sayıları ile ilgili bilgi vererek başladığı konuşmasında, öğrenci sayılarına bakıldığında Avrupa’da Rusya’dan sonra en büyük ikinci ülke olduğumuzu belirtti. Özellikle öğrenci sayılarının hem umut vaat ettiğini hem de ciddi sorumluluklar yüklediğini söylediğini Komsuoğlu, genç beşeri sermayenin iyi yetişebilmesi için yükseköğretim politikalarını sürdürürken; 4.0 endüstri devrimini, sürdürülebilir kalkınmayı, dijital dönüşümü, bölgesel misyon odaklı kalkınmayı, akıllı uzmanlaşmayı düşünerek, programlara katarak hareket ettiklerini dile getirdi. Açık bilim başlığında bilimsel yayınlara ve bu yayınların dayandığı araştırma verilerine açık erişimi konuşmak için toplanıldığını belirten Komsuoğlu, çok fazla kullanılan bir kavram olmasına rağmen açık erişimin halen yabancı bir kavram  olduğunu dolayısıyla açılması gerektiğini vurgulayarak toplantının önemine değindi. Bu toplantı ile kalınmayıp bölgesel de olmak üzere başka toplantılarla devam edilmesi gerektiğini belirten Komsuoğlu, YÖK olarak açık bilimi önemsediklerini vurguladı. YÖK’ün 2018-2019’da sunacağı hedefli çalışmaları arasında dijitalleşme ile birlikte Açık Erişim ve Açık Bilim’in de olacağını açıkladı.

Prof. Dr. Sezer Şener Komsuoğlu'nun konuşma videosuna erişebilirsiniz.

TÜBİTAK Başkanı Prof. Dr. Hasan Mandal, konuşmasında 2012 yılından beri gerçekleştirilen bu sürecin önemli bir paydaşı olduklarını, açık erişim ve açık bilime sadece akademi anlamında değil iş dünyasında da ihtiyaç olduğunu söyledi. Türkiye'de şu anda en çok konuşulan konunun cari açık ve bu cari açığın nasıl düzeltileceği konusu olduğuna dikkat çeken Mandal; açık  erişim, açık bilim ve açık inovasyonun bir bütün olarak ele alındığında ihtiyaçlarımız açısından çok daha fazla önemli hale geldiğini vurguladı. Türkiye'nin cari açık noktasında yüksek teknolojili ürün profiline bakıldığı zaman rakamların iç açıcı olmadığını ifade eden Mandal, bu rakamın %4 lerde olduğunu ancak kendimizi referanslandırdığımız ülkelere bakıldığında bu rakamın Çin'de %25, Güney Kore'de %27, Avrupa Birliği ortalamasının ise %16 civarlarında olduğunu açıkladı ve eğer yüksek teknoloji odaklı bilgi üretimine geçilecekse, işbirliğine ve bununla ilişkilenmiş bir açık inovasyona ihtiyaç olduğunu vurguladı.

11 ülke tarafından kamunun desteklediği, yani kendi ülkelerinden çıkan tüm proje sonuçlarının açık erişim odaklı yayınevleri tarafından yayınlanması politikasının deklare edildiği "Plan S"e değinen Mandal, bu deklerasyonun önemine dikkat çekti.

Türkiye'deki açık erişim kapsamında ulaşılabilecek verileri http://arsiv.ulakbim.gov.tr/ adresinden toplamaya çalıştıklarını şu an 62 kurumdan 500.000'in üzerinde ulaşılabilen yayın olduğunu açıklayan Mandal, bu yayınların önemli bir kısmının TÜBİTAK odaklı Dergipark üzerinden yayınlanan makaleler olduğunu, TÜBİTAK ve YÖK'ün bu süreci çok daha fazla sahiplenmesi ve ulusal bir üst politikaya dönüştürmesi gerektiğini vurguladı.

Bu yıl 22-28 Ekim 2018 tarihlerine denk gelen her yıl Ekim ayının son haftası kutlanan "Açık Erişim Haftası"nda ‘aperta.ulakbim.gov.tr’ adresinden kendi ellerindeki verileri paylaşacaklarını açıklayan Mandal, YÖK ile işbirliği içinde TÜBİTAK  odaklı süreçlerde bir politika dokümanı üzerinde çalıştıklarını, TÜBİTAK tarafından desteklenen tüm projelerden çıkan yayınların ve verilerin bu arayüz üzerinden paylaşılmasının gündemlerinde olduğunu belirtti.

TÜBİTAK destek programları hakkında bilgi veren Mandal, TÜBİTAK'ın hem bilginin üretimi hem de bilginin değer zincirindeki yeri olması açısından, bu toplantı çıktılarının ve alınacak kararların kendileri için çok önemli olduğunu belirtti ve bu toplantının sonucunda oluşturulmuş olan gereksinimler ve yönlendirmelerin YÖK ile istişare halinde hazırlık aşamasında olan açık bilim politika dokümanının son aşamasına gelindiğinde önemli katkısı olacağını sözlerine ekledi.

TÜBİTAK Başkanı Prof.Dr. Hasan Mandal'ın sunum dosyasına ve konuşma videosuna erişebilirsiniz.

Sabancı Holding CEO'su Mehmet Göçmen, dünyanın çok hızla değiştiğini, hiç bir şeyin eskisi gibi olmadığını, birbiriyle çelişen ve bazen de birbirini tamamlayan birçok süreci beraber yaşadığımızı ifade ederek, teknolojik gelişmelerin, veriye ulaşım ve verinin işlenme hızlarının ve veriye dayalı iş modellerinin şu anda dünyada bildiğimiz tüm iş modellerini tehdit ettiğini belirtti. Herkesin herkesle rekabet ettiği, sigorta şirketlerinin çimento satabildiği, otomobil şirketlerinin sigorta satabildiği, bankacılık, sağlık, enerji gibi sektörlerde dünyadaki tüm iş modellerinin sorgulandığı ve tekrar tanımlandığı, rekabet koşullarının değiştiği bir dönem yaşadığımızı belirten Göçmen, Türkiye'nin de bu resmin çok dışında olmadığını, bir değişime ihtiyaç olduğunu vurguladı. Teknolojinin her 5 ila 7 yılda bir değiştiğine ve yatırımlara geri dönüş sağlamanın zorlaştığına dikkat çeken Göçmen, bugün yapılan bir yatırımın birkaç sene sonra çağdışı kalma ihtimali olduğunu ifade etti. 

Türkiye'nin bu gelişen dünyada bir taraftan rekabet avantajı yaratmaya çalıştığını ve teknoloji, dijitalleşme, robotik ve yapay zekaya dayalı katma değer yaratan üretime dönme ihtiyacında olduğunu söyleyen Göçmen, diğer taraftan ise medyan yaşı 29.7 olan çok genç bir nüfusa sahip bir toplum olarak aynı politikalarla ve belki de bunlarla çelişecek şekilde istihdam sorununa da çözüm bulmak zorunda kalınacağına dikkat çekti. Göçmen, Türkiye'nin hem bir değişim ihtiyacı, hem de bu değişimi etkin şekilde yönetme ihtiyacı olduğunu vurguladı. Nüfusumuzun bir taraftan dinamik bir gelişmenin olmazsa olmazı olduğunu ama diğer taraftan da bu nüfusu sağlıklı ve sürdürülebilir bir istihdamla buluşturmamız gerektiğini ifade eden Göçmen, bu noktada eğitimin önemine dikkat çekti ve değişen bir toplumda ve iş aleminde üniversitelerin ne kadar değiştiğinin de sorgulanması gerektiğini belirtti.

Değişimlerden kendilerine düşen payı aldıklarını ve Sabancı Holding'te açık inovasyonda; sürekli kendini yenileyen teknolojilerle, Kordsa ile üniversitenin kurduğu işbirliklerle, Enerjisa'nın yurtiçinde ve yurtdışıdna teknoparklarla oluşturduğu ekosistemlerle ve yeni girmeye çalıştıkları alanlarla portföylerini hızla yenilemeye çalıştıklarını söyleyen Göçmen, eski güzel günlerde transfer ettikleri teknolojiyi 30 - 40 sene kullanarak rekabetçiliği devam ettirebiliyor iken, şu anda alınan teknolojinin ömrünün 5 ila 7 yılda bittiğini açıkladı.  

Yerli ve milliye inanan bir insan olduğunu ancak teknolojiye sahip olunmadan hiçbir şeyin yerli ve milisinden bahsedilmesinin mümkün olmadığını ifade eden Göçmen, yerli üretilmeye çalışılan bir telefonun içinde %80 'den fazla ithal parça varsa ve onun teknolojisine hakim olunamıyorsa, yerel ve milli olmasına, onun da ötesinde kalıcı rekabet avantajı taşıyabilmesine imkan olmadığına dikkat çekti. Türkiye'de bir taraftan da inovasyonun, paylaşımın, herkesin erişilebileceği demokratik yapıların ve bunun oluşturduğu ekosistemin konuşulduğuna dikkat çeken Göçmen, hep beraber yaratılıp paylaşılacak yeni platformlar yeni alanlar oluşturularak, ülke ekonomisinin onların etrafında toplanması noktasına gelinmesi gerektiğini belirtti. 

Bugünkü gündemimizin yine bir açık ancak cari açık olduğunu söyleyen Göçmen, geleceğin Türkiye'sinde, medyan yaşı 29.7 olan bir ülkenin önüne hangi hedefi koyacağız, eğer o hedef bir yatırımı zorluyor ise o yatırımı, o iklimi nasıl oluşturacağız, gençlerimizi tekrar Türkiye'de kariyer sahibi olmaya nasıl özendireceğiz, gençlerimizin 2/3'ünden fazlası bir daha dönmemek üzere ülkeden giderken biz yeni ekosistemi nasıl oluşturmalıyız ve bu yeni ekosistem içerisinde tüm paydaşların yeni görev ve sorumlulukları ne olmalı, nasıl bir umut Türkiye'si inşa etmeliyiz sorularını yönelterek, bu konular üzerinde durulması çağrısı yaptı.

Avrupa Birliği'ne olan çapalanma cabalarının çok doğru olduğunu ve yürekten desteklenmesi gerektiğine inandığını, Açık Bilim Zirvesi'nin bu açıdan çok önemli olduğunu ifade eden Göçmen, bu işin altyapısını oluşturma ve paylaşımlı bir yapının oluşması, bu alanda veriye erişmenin hızlandığı ve verinin yerinde kullanıldığı bir akademi camiasının oluşmasını çok önemsediğini ifade etti. İş dünyasında da verinin kullanılmasını ve veri üzerinden yapılacak iş modellerinde şirketlerin birbirleriyle paylaşımlı olmasını da çok önemsediğini sözlerine ekleyen Göçmen, bu çabaların TÜBİTAK şemsiyesi altında ve YÖK'ün desteği ile her zaman devam edeceğini umduğunu söyledi. Göçmen, geleceğin güçlü ve sürdürülebilir büyüyen bir Türkiyesini yaratmak için herkesin tüm bu çabalara beyin kapasitelerinin sonuna kadar katkı yapması dileklerinde bulunarak sözlerini sonlandırdı.

Sabancı Holding CEO'su Mehmet Göçmen'in konuşma videosuna erişebilirsiniz.

İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü Kütüphane ve Dokümantasyon Daire Başkanı Gültekin Gürdal, açılış konuşmasında hem açık bilim hem de açık veri ve araştırma verilerinin yönetimi açısından çok önemli bir hafta olduğunu belirterek, çalıştaydan bir gün önce Sabancı Üniversitesi'nde Açık Bilim ile ilgili gerçekleştirilen "Açık Bilim Zirvesi" ile ilgili bilgiler paylaştı. Açık Bilim Zirvesi'nde üniversitelerin üst yönetimlerinden, YÖK Başkanı'ndan ve TÜBİTAK'tan Açık Bilim ve Açık Erişime destek geldiğini ifade eden Gürdal, bu destek sayesinde bundan sonra açık erişimle ilgili çalışmaların çok daha hızlı ve kolay bir şekilde gerçekleşebileceğini söyledi. Araştırma verisi ve araştırma verisi yönetiminin önemine vurgu yapan Gürdal, son yıllarda bu konunun tüm dünyanın gündeminde olduğunu ve artık veriyi yönetenin dünyayı yönetebileceğini ifade etti. Tüm dünyada bu rolü en çok üstlenenlerin kütüphaneler ve kütüphane çalışanları olduğunu belirten Gürdal, verinin yönetiminin de bir sınıflama gerektirdiğini ve özel bir bilgi birikimine ihtiyaç olduğunu söyledi. Gürdal; bu nedenle kütüphanecileri, konu uzmanlarını veri yönetimi konusunda eğitme, destek olabilme amacıyla hem İYTE'nin ortaklarından olduğu OpenAIRE projesi olarak hem de açık bilimin bir parçası olarak önümüzdeki günlerde de çeşitli eğitimler düzenlemeye devam edeceklerini açıkladı. Konuşmasının sonunda çalıştayın organizasyonunda görev alanlara teşekkürlerini sunan Gürdal, üniversiteleri açık erişim konusunda aksiyon almaya davet etti. Açılış konuşması videosuna erişmek için tıklayınız.

Boğaziçi Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Mehmet Özkan, bilimsel verilerin kullanımı ve açık bilim ile ilgili bu önemli çalıştayın üniversitelerinde yapılmasının kendileri için anlamlı ve önemli olduğunu belirterek, bu alanda faaliyet gösteren hem hocalarının hem de kütüphanede yetkin çalışan ekiplerinin olduğunu söyledi. Tüm dünyanın farklı bir yöne gittiğini, gelişen teknoloji ile sistemin gerekliliği doğrultusunda önemli değişimler yaşandığını ifade eden Özkan, açık bilim başlığı altında yayınların açık erişimi, verilerin açık erişimi ve bunun sonucu olarak da açık inovasyona giden bir süreçten bahsedildiğini belirtti. Bu sürece girilmesinin önemli bir nedeni olarak büyük araştırma merkezlerinin her birinin artık tek başına terabaytlardan, petabaytlar  düzeyinde verilerinden söz edildiğini ifade eden Özkan, bu verilerin sadece kaydedilmesinin yeterli olmadığını, aynı zamanda bu verilerin işlenmesi, bilgiye, faydaya dönüştürülmesi gerektiğini ve hiçbir kurumun  bunu tek başına yapabilecek insan kaynağına sahip olmamasından dolayı dünyayı büyük bir araştırma laboratuvarı olarak görüp bu verilerin paylaşılması gerektiğine vurgu yaptı. Hem üniversite olarak hem de ülke olarak konu ile ilgili gelişmelerin dışında kalmamak ve bu gelişmelerde belirleyici rol oynayabilmek için üzerimize düşeni yapmak zorunda olduğumuza dikkat çeken Özkan, özellikle bilginin faydaya dönüşmesi noktasında açık inovasyona giden yolda da da önemli rollerimiz olduğunu düşündüğünü belirtti. Bu dönüşümleri genel olarak olumlu görmekle beraber içlerinde barındırdığı risklerin de farkında olmamız gerektiğine dikkat çeken Özkan, bu süreçlerde hem belirleyici olmak hem de bu riskleri kontrol altına alabilmek için de rollerimizi önceden benimseyip gereklerini yapmamız gerektiğini söyledi. Bu anlayışla üniversite olarak bu konudaki çalışmalara destek verdiklerini ve vermeye devam edeceklerini belirten Özkan, teşekkür ederek konuşmasını sonlandırdı. Konuşma videosuna erişmek için tıklayınız.

TÜBİTAK-ULAKBİM Müdürü Mehmet Mirat Satoğlu, çalıştayın gerçekleştirilmesine katkı sunanlara teşekkür ederek, konu ile ilgili sıkça sorulan sorular hakkında açıklamalar yaptı. Bunlardan birisinin açık bilimin, açık erişimin tam olarak anlaşılamadığı ve bu konuya ilişkin sorular olduğunu belirterek, açık bilim deyince aslında farklı bir bilimden bahsedilmediğini, bilimin felsefesinin açıklık, paylaşmak, müzakere, hakemlerin görüşünü alma, karşılıklı görüşlerle daha iyiyi, doğruyu bulma üzerine kurulu olduğunu, bilimin bu şekilde geliştiğini söyledi. Açıklığın teknolojik imkanlarla özellikle haberleşme teknolojisinin imkanlarıyla bunu bir adım öteye götürmekten bahsettiğini ifade eden Satoğlu, teknolojinin imkanlarıyla makalelerin yanı sıra, makalede kullanılan verilerin, verileri işlerken kullanılan yazılımın ve sürecin de paylaşılabileceğini dile getirdi. Bunları kullanan kişilerin o verilerden başka bir şey üreterek yeni inovasyonlara ve ilerlemelere fırsat sunulabileceğini belirten Satoğlu, açık bilimin altında en zor ulaşılan açık veri, açık verinin altında araştırma verilerinin yönetimi olduğunu ve araştırma verilerini doğru yöneterek verilerin paylaşılmasında önemli adım atılmış olacağını söyledi. Diğer bir sorunun savunma sanayii ile ilgili çok özel projelerde çalışanların proje çıktılarının açık erişim olmalı mı sorusu olduğunu belirten Satoğlu; makale olarak basmadıkları taktirde açık erişime açmalarının beklenmediğini ancak makale olarak paylaşılan herşeyin zaten bir abone kitlesine ullaşıyor olmasından dolayı, açık erişimle yaygın bir kitleye ulaşmasını sağlamak istediklerini ve tüm dünyada olduğu gibi kendilerinin de bu yönde atımlar attıklarını açıkladı. Diğer bir sorunun da; model değişikliğinde - "ücretsiz yayınla ve okumak için öde" modeli yerine “yayınlamak için öde ve ücretsiz oku" modeli- akademisyenlerin makalelerini yayınlamak için ödeme yapmaları durumunda bütçelerinin oraya gidecekleri endişesi taşıdıkları olduğunu ifade  eden Satoğlu, söz konusu dönüşüm olduğunda bugün okumak için verdikleri desteği yarın yazmak/yayınlamak için vereceklerini taahhüt etti. Bu konuda kar zarar hesabı yapmanın doğru olmadığını, paylaşılabilecek her şeyi paylaşmayı herkesin kendi çabası ile olabildiğince yapması gerektiğini, herkes aynı şekilde davrandığında tüm yayınların okunabileceğini söyleyen Satoğlu,  önemli olanın daha çok paylaşım olması, daha çok kişiye ulaşması ve inovasyonun hızının arttırılmış olması olduğunu sözlerine ekledi. Konuşma videosuna erişmek için tıklayınız.