Skip to Main Content

Veri Yönetimi: Açık Veri

Bu rehber, Veri Yönetimi ve Veri Yönetimi Planlamasına (DMP) girişte bilgi vermesi amacıyla hazırlanmıştır.

Açık Veri Nasıl Çalışır?

Verileri açık hale getirme süreci gerçekten bunaltıcı gibi görünebilir, ama böyle olmak zorunda değildir. Süreci basitleştirmeye yardımcı olmak için, Açık Verileri iki temel yoldan etkinleştirmeyi düşünmek yararlı olabilir:

  1. Verileri Teknik Olarak Açık Hale Getirme: Verilerin, kolay erişilebilir bir platformda makine tarafından okunabilir bir biçimde eksiksiz olarak sunulmasını sağlamak, Açık Verileri etkinleştirmenin anahtarıdır.
  2. Verileri Yasal Olarak Açık Hale Getirme: Verilerin, kullanıcıların yeniden dağıtmalarına ve tamamen yeniden kullanmalarına izin veren yasal şartlar altında sunulmasını sağlamak, Açık Veri'nin sağlanmasında ikinci önemli adımdır. Verilerin yeterince kapsandığından emin olmanın tek yolu, Açık Verilerin üzerine tam Açık Tanımına uyan bir lisans koymaktır. Bu tür lisanslar için Creative Commons tarafından üretilenler gibi birçok seçenek mevcuttur.

Kaynak: SPARC

Açık Veri Nedir?

                                            Kaynak: Sheridan College Library and Learning Services

Açık Veri, herhangi bir kullanıcının finansal, yasal veya teknik engeller olmadan indirmesine, kopyalamasına, analiz etmesine, yeniden işlemesine, yazılıma geçirmesine veya başka herhangi bir amaçla kullanmasına izin veren, internette serbestçe bulunan araştırma verileridir.

Açık Veri araştırma verisidir:

  1. İnternette serbestçe kullanılabilir;
  2. Herhangi bir kullanıcının indirmesine, kopyalamasına, analiz etmesine, yeniden işlemesine, yazılıma geçirmesine veya başka herhangi bir amaçla kullanmasına izin verir;
  3. İnternetin kendisine erişmekten ayrı olarak finansal, yasal veya teknik engeller olmadan erişilir.

Açık Veriler genellikle veri kümeleri, istatistikler, dökümler, anket sonuçları ve bu nesnelerle ilişkili meta veriler dahil olmak üzere bir dizi metin dışı malzeme için geçerlidir. Bu veriler, esasen, araştırma sonuçlarını çoğaltmak ve doğrulamak için gerekli gerçek bilgilerdir. Açık Veri politikaları genellikle, verilerin makineden çıkarılmasına, değiştirilmesine ve meta analizine izin verilmesi gerektiği fikrini kapsar.

Açık Veri:

  • Keşif hızını hızlandırır. Veri kümeleri açıkça kullanılabilir olduğunda, belirli bir sorgulama alanının daha kapsamlı bir resmini oluşturmak için kolayca erişilebilir ve kullanılabilir veya orijinal verileri üretenlerin göremediği bağlantıları ortaya çıkarabilecek veri madenciliği yazılımı tarafından analiz edilebilir.
  • Ekonomiyi büyütür. Araştırmacılar, bilimin ve bilimsel verilerin önemli bir rol oynadığı tüm sektörlerde Açık Veriler yoluyla küresel GDP'ye 3.2 trilyon dolarlık ekonomik çıktı eklenebileceğini tahmin ediyorlar.
  • Buluşları kaçırmamamıza yardımcı olur. Belirli bir veri kümesini kullanmanın veya analiz etmenin çok sayıda yolu vardır. Bir kişiye gürültü gibi görünen şey, başka bir bakış açısı veya analitik teknikle başka biri için önemli bir keşif olabilir.
  • Bilimin ve bilimsel kaydın bütünlüğünü geliştirir. Bulguların altında yatan veriler erişilebilir olduğunda, araştırmacılar birbirlerinin çalışmalarını kontrol edebilir ve sonuçların sağlam bir temel üzerine inşa edilmesini sağlayabilirler.
  • Araştırma topluluğundaki birçok kişi tarafından 21. yüzyılın araştırma kuruluşunun önemli bir parçası olarak tanınmaktadır. ABD Hükümeti gibi araştırma fonlarından yayıncılara kadar, araştırma sürecine dahil olan kurumlar en azından yayınların altında yatan verilerin açıkça erişilebilir olmasını talep etmeye başlıyor.

Açık Veri, aynı zamanda bu sonuçlara olan güvenimizi artırırken araştırma sürecini hızlandırma potansiyeline de sahiptir. Bu devasa ve büyüyen veri gövdesine erişim, kullanım ve iyileştirme, kurumsal araştırmanın merkezinde yer alır.

Kaynak: SPARC

Açık Veri Niçin Önemlidir?

Geçtiğimiz birkaç yıl içerisinde Açık Veri, araştırmacılar, akademisyenler ve kütüphaneciler için bir ilgi alanı haline geldi. Her yıl iki katına çıkan bilimsel veri miktarı ile veri setlerine erişim, kullanım ve kürasyonu çevreleyen konular önem kazanmaktadır. Gelişmekte olan veri açısından zengin, araştırmacı güdümlü ortam yeni zorluklar ortaya çıkarmakta ve araştırma sonuçlarının paylaşılması, gözden geçirilmesi ve yayınlanmasında yeni fırsatlar sunmaktadır. Birincil araştırma verilerine erişimin sağlanması, bilimsel iletişim sisteminin bilim adamlarının ve bir bütün olarak akademik girişimin ihtiyaçlarını destekleyecek şekilde geliştiğini görmede önemli bir rol oynayacaktır.

Kamu ve özel araştırma fonlarından yükseköğretim kurumlarına kadar araştırmayı destekleyen tüm kurumlar, araştırmacıların verilerini nasıl ve ne şekilde sunabileceklerini açıkça kapsayan veri yönetimi planları üretmeleri ile ilgili politikaları araştırmaktadır.

Sonuçları kapsamlı bir şekilde iletmek ve araştırma verilerini geniş çapta erişilebilir ve tamamen yeniden kullanılabilir hale getirmek, mevcut verilerin yeniden analizi yoluyla yeni araştırmaları teşvik ederek araştırma yatırımının değerini daha da artırır. Tam olarak yeniden kullanılabilirliği sağlayan şartlar altında erişilebilir hale getirilen verilere erişim sağlamak, birlikte çalışabilirliği teşvik eder, ve veriler kapatıldığında veya silindiğinde ortaya çıkarılamayan bağlantıları, eğilimleri ve kalıpları bulmak için büyük miktarlardaki verilerdeki en yeni hesaplama araçlarını kullanarak verilerin çıkarılmasını sağlar.

Kaynak: SPARC