BİLGİ VE KURULUMU
Mendeley nedir?
Mendeley yayınları düzenlemenizi, okumanızı, not almanızı ve atıf vermenizi sağlayan bir referans yönetim sistemi ve aynı zamanda benzer alanlardaki araştırmacıların biraraya gelmesine, araştırmacıların yeni araştırma trendlerini takip etmesine olanak sağlayan, dünya çapında 4 milyondan fazla kullanıcısı olan bir akademik işbirliği ağıdır.
Mendeley bir yandan etkin akademik yazımı destekleyen, referansları organize ederek verimliliği artıran bir Referans Yönetimi sistemiyken; diğer taraftan da araştırmacı işbirliğine olanak sağlayan , bilgi paylaşımını destekleyen , araştırmacı profillerini görünür kılan bir Araştırma İşbirliği Ağı görevi görür.
Ücretsiz faydalanılan Mendeley’den farklı olarak Mendeley Institutional Edition (MIE) kullanıcılar için genişletilmiş haklar tanıyan ve kurumlar için destek sağlayan bir platform olup temel Mendeley yetkinlileri üzerine kuruludur. MIE tarafından araştırmacı ve kütüphaneler için sağlanan genişletilmiş özellikler aşağıdaki gibidir:
Mendeley şunlara olanak sağlar:
• Referanslarınızı otomatik olarak istediğiniz stilde oluşturur,
• Yanınızda bilgisayarınız olmasa dahi, daha önce kullandığınız dokümanlara online erişim imkanı sağlar,
• Bilgisayarınızda yer alan okunacak ve okunmuş makalelerinizi organize eder.
• Akıllı telefonlarınız ve tabletlerinizle istediğiniz yerde dokümanlarınızı okuma imkanı sağlar
• Araştırma alanınızdaki diğer araştırmacılarla işbirliği yapmanıza olanak tanır.
• Okuduğunuz makaleleri temel alarak size aynı konuda okuyabileceğiniz başka makaleleri önerir.
Kurulum hakkında :
www.mendeley.com adresinden ”create a free account” kısmından iyte mail adresiniz ile bir hesap oluşturup programı bilgisayarınıza indirebilirsiniz. Kurumsal e-mail adresiniz ile Mendeley’e giriş yaptığınız takdirde Mendeley kurumsal sürümü kullanmaya hak kazanmış olacaksınız.
Eğer önceden kişisel e-mailiniz ile oluşturduğunuz bir hesabınız varsa, kurumsal e-mail adresiniz ile oluşturacağınız yeni kütüphanenize daha önceden oluşturmuş olduğunuz kütüphanenizi aktarmak için; Eski kütüphanenizi açıp file kısmından export’a basarak tüm yayınlarınızı .bib formatındaki bir dosyaya aktarıp kurumsal e-mailiniz ile yeni oluşturduğunuz kütüphaneyi açıp file kısmından import’a basarak bu .bib formatındaki dosyayı seçerek tüm yayınları aktarabilirsiniz.
Mendeley üç platform üzerinden birbiri ile senkronize olarak çalışabilmektedir:
-Mendeley web
-Mendeley desktop
-Mendeley cep
Mendeley’de kütüphane oluşturmak :
Kütüphanenizi oluşturmak için farklı seçenekler vardır;
1- Bilgisayarınızdaki mevcut klasörler içerisindeki yayınları eklemek için ilgili klasörü açarak klasör içinden istenilen yayınlar seçilip Mendeley kütüphanenize sürükleyip bırakarak doğrudan aktarılabilir. Mendeley, akademik web sitelerinden indirilmiş olan yayınların metadatasını otomatik olarak belge içerisinden harmanlar.
2- Ya da Mendeley kütüphaneden “file”-“add files” kısmından istenilen dosya ya da klasörlerin seçilerek Mendeley kütüphanenize aktarılması mümkündür.
Bunun yanısıra Mendeley “watch folder” özelliğine sahiptir. Bu özellik ile bilgisayarınıza sürekli olarak belge attığınız klasör ya da klasörleriniz varsa bunları seçerek Mendeley’in bu dosyaları gözetlemesi sağlanabilir. Bu dosyalara yeni belgeler eklendiğinde Mendeley yeni eklenenlerin kütüphaneye aktarılmasını isteyip istemediğinizi size sorar.
İYTE Kütüpahane olarak diğer bir referans yönetim sistemi olan EndNote’a aboneliğimiz bulunmaktadır. Eğer EndNote’tan Mendeley geçiş yapmak isterseniz EndNote’taki verilerin bir dosyaya aktarılarak(ilgili EndNote kütüphanesinden export edilerek) Mendeley kütüphanesindeki “file” sekmesinin altındaki “import” tuşuna basılıp ilgili dosyanın seçilerek EndNote platformundan Mendeley’e kolayca aktarılabilir.
3- Web üzerinden aktarma;
Örneğin Science Direct platformu üzerindeyken bir arama yaptığınızda istediğiniz yayınları seçip Science Direct içindeki Export- Save to Mendeley’e tıklandığınızda sağ tarafta bir pencere açılır oradan ilgili kayıtlar seçilerek “save” edildiğinde Mendeley kütüphanesine aktarılabilir.(Bu sırada Mendeley hesabının açık olması gerekir.)
Elsevier dışındaki diğer akademik platformlar üzerinden Mendeley’e aktarma işlemi yapabilmek için Mendeley anasayfasındaki “Install the web Importer” kısmından hangi tarayıcı kullanılıyor ise ilgili uygulama çubuğu tarayıcınıza kurulabiliyor. Bu da diğer akademik platformlardan tarama yapıldığında eklenmiş olunan “Save to Mendeley” butonu ile Mendeley kütüphanenize aktarma işlemi yapmanıza olanak sağlıyor.
Örneğin PubMed üzerinden yaptığımız bir aramada ilgi makaleler seçilerek tarama çubuğumuza eklemiş olduğumuz “Save to Mendeley” butonu ile dogrudan Mendeley kütüphanemize aktarımı sağlayabiliriz.
Mendeley içinden literatür tarama:
Mendeley masaüstünde “Literature Search” kısmından da literatür taraması yapılabilir.
Kütüphane Düzenleme :
Kütüphane oluşturulduktan sonra ilgili kayıtların düzenlenebilmesi için klasörler oluşturulabilir. Mendeley desktop veya webte sol tarafta “create folder” alanından çeşitli araştırma alanlarını birbirinden ayrı tutmak için dosyalar oluşturulabilir. Mendeley kütüphaneye atılan tüm kayıtlar her zaman all documents alanında bulunur. Klasörler içine atılan kayıtlar all documents alanındaki kaydın bir kopyasıdır. Klasörden silinen bir kayıt all documents alanından silinmez.
Mendeley kütüphanesindeki bir kaydın üzerine gelindiğinde kaydın detayı kütüphanenin en sağındaki alanda görülebilir. İlgili kayda ait “author keywords” alanında bilgiler vardır, ama “tags” alanı boştur. Bu alanda ihtiyaçlara göre anahtar kelimeler oluşturulup yazılabilir. Bu da Mendeley kütüphane içindeki kayıtlarda arama yaparken filtreleme kısmında ya da doğrudan kütüphane içinde arama yapıldığında aranmak istenen kayda kolayca ulaşılmasını sağlar.
Mendeleyde bir pdf’e tıklandığında bu yeni sekmede açılır. Açılan pdflerde istenen alanlar seçilerek highlight edilebilir ya da pdf üzerine notlar alınabilir.
Atıf Yapmak:
Microsoft Word’de Mendeley eklentisini oluşturmak için Mendeley Desktop’tan bir kereye mahsus olmak üzere Tools sekmesinin altındaki “Uninstall MS Word Plugin” alanına tıklamak gereklidir. Microsoft Word’ü açtığımızda Başvurular altında Mendeley Cite-O-Matic alanını göreceksiniz.
Atıf yaparken MS Word’de ilgili cümlelerimizi yazıp ”Insert Citation”’a tıklayıp açılan pencereden “Go to Mendeley”e tıkladığımızda bizi kütüphanemize yönlendirir ve referans verilmek istenen kayıt seçilip kütüphane üzerindeki Cite sekmesine basıldığında atıf yapılmış olur.
MS Word’de cümlelerimizi yazarken ”Insert Citation”’a tıklandığında açılan penceredeki search alanına referans verilmek istenen kaynağa ait yazar adı, yıl, anahtar kelime girildiğinde karşımıza gelecek olan ilgili kayıtlardan istenilen seçilerek de atıf verilebilir.
Kaynakça Oluşturma:
Microsoft Word’deki “Mendeley Cite-O-Matic” alanından “Insert Bibliography” dediğimizde metin içerisinde yapılmış olan tüm atıflardan bir bibliyografi otamatik olarak oluşur.
Mendeley’de 8.000’in üzerinde atıf stili bulunmaktadır. Mendeley desktoptan view sekmesinin altındaki “citation style” alanından ya da Word’deki “Mendeley Cite-O-Matic” alanından style alanından tüm stiller görülebilir ve istenilen stilde atıf verilebilir. Eğer istenilen atıf sitili bu seçenekler arasında yoksa istediğiniz atıf stiline en yakın stil seçilip kendi ihtiyacınız olan yeni bir bibliyografi formatı oluşturarak kaydedebilirsiniz.
Mendeley aynı zamanda 4.5 milyondan fazla kullanıcısı olan bir akademik işbirliği ağıdır ve kullanıcıların uluslararası işbirlikleri yapabilmelerine imkan sunmaktadır. Uluslararası işbirliği ile yapılan yayınlar da daha fazla görünür olmakta ve daha fazla atıf almaktadır.
Avrupa Birliği çerçeve programlarına başvuru yapmak istendiğinde uluslararası ortaklar bulmak gerekmektedir. Bu noktada Mendeley kullanıcılarına ilgilendikleri konu alanları ile ilgili çalışan diğer kişileri bulmalarında yardımcı olabilmektedir.
Mendeley’deki gruplar kısmından açık grupların ne çalışmalar yaptıkları görülebilmekte ve bu gruplarla iletişim kurulmasına olanak sağlamaktadır.
Mendeley sizin kendi kütüphane ve profilinizdeki yayınlarınıza bakarak size yayın tavsiyesinde bulunmaktadır. Bu da literatür taramanızı genişletmek açısından kolaylık sağlamaktadır.
Mendeley’e eklediğiniz yayınlarınızın sizin dışınızda kaç kişinin Mendeley kütüphanesinde yer aldığını, ScienceDirect üzerindeki yayınlarınızın hangi ülkedeki okuyucular tarafından okunduğunu, yayına hangi arama kelimeleri kullanılarak ulaşıldığı bilgilerini vermektedir.