Skip to Main Content

İYTE Kütüphanesi E-Bülten Şubat 2019: En Çok Okunan Kitap Hakkında

En Çok Okunan Kitap Hakkında

Satranç = Schachnovelle

​Yazarı: Stefan Zweig

Tür: Öykü

Yayınevi: Can
                         
Yayın Yeri:İstanbul  
                                 
Yayın Tarihi: 2007

Sayfa Sayısı: 76

ISBN: 9789755103556

Arka Kapak:

Rastlantı sonucu eline geçirdiği bir kitapla satrancın inceliklerini öğrenerek bu oyunu bir tutkuya dönüştüren ve giderek bu tutkusu yüzünden beyin hummasına yakalanan Dr. B.'nin öyküsüdür görünüşte Satranç. Ama derinlerde bir veda mektubudur aslında.

Stefan Zweig'ın Brezilya'da sürgündeyken yazdığı ve Şubat 1942'deki intiharından birkaç ay önce tamamladığı Satranç, Avrupa kültürünün nasyonal sosyalist tehlike altında yok oluşuna işaret eder.

Avrupa kültürüne elveda derken yaşama da veda etmeyi seçen Zweig'ın son yapıtı Satranç, gerilimli kurgusu ve kahramanın ruhsal gelgitlerinin işlendiği dokusuyla, kısa ama her bakımdan etkileyici olağanüstü bir uzun öyküdür.

----

New York'tan Buenos Aires'e giden bir gemide; satranç oynamayı Hitler’in Viyana’yı işgali sırasında elinde bulunan gizli evraklar nedeniyle tutuklanarak, uzunca bir süre sorgulandığı yıllarda eline geçirdiği bir satranç kitabından öğrenmiş olan Dr. B.,dünya satranç şampiyonu Mirko Czentovic ve milyoner petrol zengini McConnor'ın hikayelerine tanıklık ediyoruz. 

Zweig, Hitler döneminin insanların ruhunda açtığı yaraları mükemmel bir kurgu ve akıcı bir dille anlatmış. Psikolojik betimleme ve analizleri ile dahilik ile delilik arasındaki ince çizgide gidip geliyorsunuz.

Tasvilerin çok iyi olduğu, akıcı, sürükleyici, sarsan bir kitap...

Yazarı Hakkında - Stefan Zweig


Türkçede Stefan Zweig

  • Acımak (Varlık Yayınları, 1969)
  • Yürek Çöküntüsü (Varlık Yayınları, 1970)
  • Herkesin Dostu Anton (Varlık Yayınları)
  • Dünün Dünyası (Can Yayınları, 1985)
  • Bir Kadının Yirmi Dört Saati (Oda Yayınları, 1986)
  • Yarının Tarihi (Can Yayınları, 1991)
  • Kendileri ile Savaşanlar: Kleist, Nietzsche, Hölderlin (1. Cilt) (İş Bankası Yayınları, 1991)
  • Üç Büyük Usta: Balzac, Dickens, Dostoyevski (2. Cilt) (İş Bankası Yayınları, 1991)
  • Kendi Hayatının Şiirini Yazanlar: Casanova, Stendhal, Tolstoy (3. Cilt) (İş Bankası Yayınları, 1991)
  • Lyon'da Düğün (Can Yayınları, 1992)
  • Yıldızın Parladığı Anlar (Can Yayınları, 1995)
  • Karışık Duygular (Milliyet Yayınları, 1995)
  • Satranç (Can Yayınları, 1997)
  • Günlükler (Can Yayınları, 1997)
  • Değişim Rüzgârı (Can Yayınları, 1998)
  • Calvin'e Karşı Castellio ya da Köleliğe Karşı Özgür Düşünce (Çiviyazıları Yayınları, 1998)
  • Fouche, Bir Politikacının Portresi (Can Yayınları, 1999)
  • Tehlikeli Merhamet (Babil Yayınları, 2000)
  • Amok Koşucusu (Can Yayınları, 2000; Cem Yayınları 2013)
  • Amok (Varlık Yayınları, 1954)
  • Balzac, Bir Yaşam Öyküsü (Kabalcı Yayınları, 2002)
  • Magellan (Kabalcı Yayınları, 2002)
  • Freud ve Öğretisi (Papirüs Yayınları, 2003)
  • Yakıcı Sır (Evrensel Basın Yayın, 2004)
  • Ruh Yoluyla Tedavi (İmge Kitabevi Yayınları, 2005)
  • Amerigo (Can Yayınları 2005)
  • Mektuplaşmalar (Yordam Kitap, 2007)
  • Buluşmalar (Yordam Kitap, 2008)
  • Rotterdamlı Erasmus,Zaferi Ve Trajedisi (Can Yayınları, 2008)
  • Bir Kadının Yaşamından 24 Saat ve Bir Yüreğin Ölümü (Can Yayınları 2009)
  • Clarissa (Can Yayınları, 2010)                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                               
       

Stefan Zweig (28 Kasım 1881, Viyana - 22 Şubat 1942; Petrópolis, Rio de Janeiro), Avusturyalı romancı, oyun yazarı, gazeteci ve biyografi yazarı.

Roman, öykü, tiyatro, deneme, şiir, seyahat, anı türlerinde yirmiden fazla eser vermiştir. Biyografi ustası olarak tanınır. 1920'li ve 1930'lu yıllarda Alman dilinin en çok okunan yazarları arasında olan Zweig'in kitapları milyonlarca baskıya ulaşmış ve elliyi aşkın dile tercüme edilmiştir. 1933'te eserleri Naziler tarafından yakıldı. Bu olaydan sonra ülkesini terk eden Zweig, 1941'de Brezilya'ya yerleştikten sonra 22 Şubat 1942'de karısı Lotte Altmann ile birlikte intihar etmiştir.

Yaşamı

1881 yılında Habsburg İmparatorluğu'nun başkenti Viyana'da varlıklı ve kültürlü bir Yahudi ailenin çocuğu olarak doğdu. Babası bir tekstil sanayicisi olan Moritz Zweig, annesi ise İtalyan Yahudisi bankacı aileden gelen Ida Brettauer idi. Ailenin ikinci oğlu olan Stefan Zweig, küçük yaşlardan itibaren kültür ve edebiyat alanında eğitim görmeye başladı; İngilizce, Fransızca, İtalyanca, Latince ve Yunanca öğrendi. Viyana ve Berlin üniversitelerinde felsefe öğrenimi gördü. İlk şiirlerini lisedeyken, Hugo von Hofmannsthal'ın ve Rainer Maria Rilke'nin eserlerinin etkisiyle yazdı. 1901'den sonra Fransızca yazan Paul Verlaine ve Baudelaire'in şiirlerini Almancaya çevirdi.

1907-1909 yılları arasında Seylan, Gwalior, Kalküta, Varanasi, Yangon ve Kuzey Hindistan'ı gezdi, bunu, 1911'deki New York, Kanada, Panama, Küba ve Porto Riko'yu kapsayan Amerika yolculuğu izledi. 1914 yılında Belçika'ya şair Émile Verhaeren'in yanına gitti.

I. Dünya Savaşı başlayınca Belçika'dan Viyana'ya döndü; gönüllü olarak orduya katıldı. 1914-1917 arasında Viyana'da savaş karargâhında "Savaş Arşivi"nde memur olarak çalıştı. Zweig başlangıçta bir gazeteci ve yazar olarak savaşı desteklemişti ancak Galiçya'ya gidip cephedeki acılara bizzat tanık olduktan sonra savaşın anlamsızlığını kavrayarak pasifist bir tutum sergilemeye başladı. 1916 yılında yayımlanan "Babil Kulesi" (Der Turm zu Babel) ve 1918 yılında yayımlanan "Zorlama" (Der Zwang) bu dönemin ürünü savaş karşıtı yazılarındandır. Dönemin trajedisini, cephede yaşanılan acıları "Yeremya" (1917) adlı oyun ile anlatmaya çalıştı. "Yabancı Ülkedeki Dostlarıma" başlıklı bir açık mektup yayımlayarak savaşı kınadı.

Savaştan sonra Avusturya'ya dönerek Salzburg'a yerleşti. 1920 yılında, iki çocuklu bir hanım olan Frederike Von Winternit ile evlendi. Yaklaşık yirmi yıl Salzburg'da yaşadı. Kapuzinerberg'in yamacındaki villasında geçirdiği yıllar, Zweig'ın en verimli yılları oldu. Kapuziner yokuşu, 5 numaradaki villayı, Friderike ile evli olduğu yıllarda satın aldı. Salzburg'da geçirdiği yıllarda villasında pek çok eser verdi. Kısa sürede ünlü insanlarla dostluk kurdu, onları sık sık Salzburg'da konuk etti. Romain Rolland, Thomas Mann, H.G. Wells, Hugo von Hofmannstahl, James Joyce, Franz Werfel, Paul Valery, Arthur Schnitzler, Ravel, Toscanini ve Richard Strauss, Zweig'in konuğu oldu.

Salzburg'da geçen yıllarında Zweig önce Balzac, Dickens ve Dostoyevski üzerine (1920), ardından Hölderlin, Kleist ve Nietzsche üzerine (1925) bir inceleme yazmıştır. Casanova, Stendhal ve Tolstoy üzerine incelemesi 1928'de yayımlandı. Zweig ayrıca Verhaeren, Desbordes-Valmore ve yakın dostu Romain Rolland üzerine kitaplar yazdı. Tarihsel kişilikleri ve bilim insanlarını inceleyen eserler verdi.

Yazar, çalışmalarıyla Avrupa'nın düşünsel birliği için ağırlığını koydu; makaleleriyle ve konferanslarıyla aşırılıklara karşı uyarılarda bulundu; diplomatik çevrelere, akıl ve sabır çağrısı yaptı. 1927'de Almanya'nın Münih şehrinde "Duygu Karmaşası", "Yıldızın Parladığı Anlar" ve "Tarihsel Baş Minyatür" adlı kitapları yayımlandı, yine 1927'nin 20 Şubat tarihinde "Rilke'ye Veda" başlıklı konuşmasını yaptı. 1928'de Leo Tolstoy'un 100. Doğum Yıldönümü Kutlamaları'na katılmak üzere, Sovyetler Birliği'ne gitti.

Ülkede Hitler öncülüğündeki Nasyonal Sosyalizm egemen olmaya başladığında Yahudi asıllı bir yazar olan Zweig kara listeye alındı. 1933'te, Nazilerin ideolojileriyle bağdaşmaya kitapları meydanlarda ateşe verdikleri törenlerde yakılan kitaplar arasında Zweig'ın eserleri de yer alıyordu. 1934'te Gestapo'nun villasını basıp, silah araması üzerine Zweig ülkesini terk etmek zorunda kaldı ve Londra'ya yerleşti. Bu esnada "Rotterdamlı Erasmus'un Zaferi ve Trajedisi" adlı eseri yayımladı. Zweig, kendini Londra'da da rahat hissedememiş ve 1939'da Bath'e taşınmıştır.

1937'de ilk eşi Frederike'den ayrıldı ve bir yıl sonra Portekiz'e yanında astım hastası bir Yahudi genç hanım olan sekreteri Lotte Altmann ile gitti. O sıralarda Avusturya, Alman Reich'ına katılmıştı ve Zweig da İngiliz vatandaşlığına geçmek için müracaat etti. 1939'da Lotte Altmann'dan etkilenerek yazdığı "Sabırsız Yürek" adlı romanı yayımlandı ("Tehlikeli Merhamet" ve "Acımak" adlarıyla da basımları bulunur). Zweig, 6 Eylül 1939'da Altmann ile İngiltere'nin Bath şehrinde evlendi.[4] 1940'ta İngiliz tabiiyetine girdi; Hitler'in ordularının batıya doğru ilerleyişi üzerine eşi ile Avrupa'dan ayrıldı; sırasıyla New York'a, Arjantin'e, Paraguay'a ve Brezilya'ya gitti. Aralık'ta Newyork'a geri dönerek "Amerigo-Tarihi Bir Hatanın Öyküsü" adlı kitabı yazmaya başladı. 1941'de "Brezilya-Geleceğin Ülkesi" isimli kitabı yayımlandı. Bu kitabın yayımlanmasından sonra Brezilya'ya yerleşme karar verdi.

Brezilya'da Petropolis kentine yerleşen Zweig, ünlü "Bir Satranç Öyküsü"nü kaleme aldı. Eserde II. Dünya Savaşı'nın yol açtığı insan kıyımında ruhsal baskılara maruz kalan bir insanın duygularını, tepkilerin anlattı. 1941'de Montaigne üzerine çalışmaya başladı; bu sırada en önemli yapıtlarından biri olan "Dünün Dünyası - Avrupa Anıları" adlı kitabını kaleme aldı. Anı niteliğindeki bu eser, 1900'lerin başında gençliğini yaşamış bir yazarın yaşadığı dünyanın asla eskisi gibi olmayacağını fark ettiğinde eski günlere düzdüğü bir övgüdür.

Avrupa'nın içine düştüğü durumdan duyduğu üzüntü ve yaşamındaki düş kırıklıkları nedeniyle 22 Şubat 1942'de Rio de Janeiro'nun Petropolis kentindeki evinde, karısı Lotte ile birlikte uyku hapları içerek intihar etti. Buna Hitler'’in dünya düzenini kalıcı sanmasının verdiği karamsarlığın yanı sıra, kendi dünyasının asla bir daha var olmayacağı düşüncesi neden oldu.

Petropolis'te devlet cenaze töreni ile defnedildi. Petropolis'teki evi müzeye dönüştürülmüştür.

Çalışmaları
Üretken bir yazar olan Zweig, birçok konuda denemeler yaptı. Lirik şiirler yazdı, trajedi ve dram türünde sahne eserleri denedi, özellikle biyografi alanında önemli eserler ortaya koydu. Freud ve psikolojiye olan ilgisi onu bu alana yöneltti. Biyografi alanındaki çalışmaları, dönemin birçok ünlü kişisinin hayatlarını gözler önüne serdi. Üç Büyük Usta: Balzac, Dickens, Dostoyevski; Kendi İçindeki Şeytanla Savaşanlar: Hölderlin, Kleist, Nietzsche; Romain Rolland; Marie Antoinette; Magellan, Stendhal, Erasmus, Fouche eserleri bu biyografilerden birkaçıdır.

Bütün eserleri (orijinal isimleri ile)
Edebiyat

  • Forgotten Dreams, 1900 (Original title: Vergessene Träume)
  • Spring in the Prater, 1900 (Original title: Praterfrühling)
  • A Loser, 1901 (Original title: Ein Verbummelter)
  • In the Snow, 1901 (Original title: Im Schnee)
  • Two Lonely Souls, 1901 (Original title: Zwei Einsame)
  • The Miracles of Life, 1903 (Original title: Die Wunder des Lebens)
  • The Love of Erika Ewald, 1904 (Original title: Die Liebe der Erika Ewald)
  • The Star Over the Forest, 1904 (Original title: Der Stern über dem Walde)
  • The Fowler Snared, 1906 (Original title: Sommernovellette)
  • The Governess, 1907 (Original title: Die Governante)
  • Scarlet Fever, 1908 (Original title: Scharlach)
  • Twilight, 1910 (Original title: Geschichte eines Unterganges)
  • A Story Told In Twilight, 1911 (Original title: Geschichte in der Dämmerung)
  • Burning Secret, 1913 (Original title:
  • Fear, 1920 (Original title: Angst)
  • Compulsion, 1920 (Original title: Der Zwang)
  • The Eyes of My Brother, Forever, 1922 (Original title: Die Augen des ewigen Bruders)
  • Fantastic Night, 1922 (Original title: Phantastische Nacht)
  • Letter from an Unknown Woman, 1922 (Original title: Brief einer Unbekannten)
  • Moonbeam Alley, 1922 (Original title: Die Mondscheingasse)
  • Amok, 1922 (Original title: Amok) – novella, initially published with several others in Amok. Novellen einer Leidenschaft
  • The Invisible Collection, 1925 (Original title: Die unsichtbare Sammlung)
  • Downfall of the Heart, 1927 (Original title: Untergang eines Herzens")
  • The Invisible Collection see Collected Stories below, (Original title: Die Unsichtbare Sammlung, first published in book form in 'Insel-Almanach auf das Jahr 1927'[9])
  • The Refugee, 1927 (Original title: Der Flüchtling. Episode vom Genfer See).
  • Confusion of Feelings or Confusion: The Private Papers of Privy Councillor R. Von D, 1927 (Original title: Verwirrung der Gefühle) – novella initially published in the volume Verwirrung der Gefühle: Drei Novellen
  • Twenty-Four Hours in the Life of a Woman, 1927 (Original title: Vierundzwanzig Stunden aus dem Leben einer Frau) – novella initially published in the volume Verwirrung der Gefühle: Drei Novellen
  • Buchmendel, 1929 (Original title: Buchmendel)
  • Short stories, 1930 (Original title: Kleine Chronik. Vier Erzählungen) – includes Buchmendel
  • Did He Do It?, published between 1935 and 1940 (Original title: War er es?)
  • Leporella, 1935 (Original title: Leporella)
  • Collected Stories, 1936 (Original title: Gesammelte Erzählungen) – two volumes of short stories:
    1. The Chains (Original title: Die Kette)
    2. Kaleidoscope (Original title: Kaleidoskop). Includes: Casual Knowledge of a Craft, Leporella, Fear, Burning Secret, Summer Novella, The Governess, Buchmendel, The Refugee, The Invisible Collection, Fantastic Night and Moonbeam Alley
  • Incident on Lake Geneva, 1936 (Original title: Episode an Genfer See Revised version of "Der Flüchtung. Episode vom Genfer See" published in 1927)
  • The Buried Candelabrum, 1936
  • Sabırsız Yürek, 1939 (Original title: Ungeduld des Herzens) novel
  • The Royal Game or Chess Story or Chess (Original title: Schachnovelle; Buenos Aires, 1942) – novella written in 1938–41,
  • Journey into the Past, 1976 (Original title: Widerstand der Wirklichkeit)
  • Clarissa, 1981 unfinished novel
  • The Debt Paid Late, 1982 (Original title: Die spät bezahlte Schuld)
  • The Post Office Girl, 1982 (Original title: Rausch der Verwandlung. Roman aus dem Nachlaß; The Intoxication of Metamorphosis)

Biyografiler ve tarihsel yazınlar

  • Béatrice Gonzalés-Vangell, Kaddish et Renaissance, La Shoah dans les romans viennois de Schindel, Menasse et Rabinovici, Septentrion, Valenciennes, 2005, 348 pages.
  • Emile Verhaeren, 1910
  • Three Masters: Balzac, Dickens, Dostoeffsky, 1920 (Original title: Drei Meister. Balzac – Dickens – Dostojewski. Translated into English by Eden and Cedar Paul and published in 1930 as Three Masters)
  • Romain Rolland. The Man and His Works, 1921 (Original title: Romain Rolland. Der Mann und das Werk)
  • Nietzsche, 1925 (Originally published in the volume titled: Der Kampf mit dem Dämon. Hölderlin – Kleist – Nietzsche)
  • Decisive Moments in History, 1927 (Original title: Sternstunden der Menschheit. Translated into English and published in 1940 as The Tide of Fortune: Twelve Historical Miniatures[10])
  • Adepts in Self-Portraiture: Casanova, Stendhal, Tolstoy, 1928 (Original title: Drei Dichter ihres Lebens. Casanova – Stendhal – Tolstoi)
  • Joseph Fouché, 1929 (Original title: Joseph Fouché. Bildnis eines politischen Menschen) Now available as an electronic book
  • Mental Healers: Franz Mesmer, Mary Baker Eddy, Sigmund Freud, 1932 (Original title: Die Heilung durch den Geist. Mesmer, Mary Baker-Eddy, Freud) Now available as an electronic book.
  • Marie Antoinette: The Portrait of an Average Woman, 1932 (Original title: Marie Antoinette. Bildnis eines mittleren Charakters) ISBN 4-87187-855-4
  • Erasmus of Rotterdam, 1934 (Original title: Triumph und Tragik des Erasmus von Rotterdam)
  • Maria Stuart ISBN 4-87187-858-9
  • The Right to Heresy: Castellio against Calvin, 1936 (Original title: Castellio gegen Calvin oder Ein Gewissen gegen die Gewalt)
  • Conqueror of the Seas: The Story of Magellan, 1938 (Original title: Magellan. Der Mann und seine Tat) ISBN 4-87187-856-2
  • Amerigo, 1942 (Original title: Amerigo. Geschichte eines historischen Irrtums) – written in 1942, published the day before he died ISBN 4-87187-857-0
  • Balzac, 1946

Oyunları

  • Tersites, 1907 (Original title: Tersites)
  • Das Haus am Meer, 1912
  • Jeremiah, 1917 (Original title: Jeremias)

Diğer eserleri

  • The World of Yesterday (Original title: Die Welt von Gestern; Stockholm, 1942) – autobiography
  • Brazil, Land of the Future (Original title: Brasilien. Ein Land der Zukunft; Bermann-Fischer, Stockholm 1941)
  • Journeys (Original title: Auf Reisen; Zurich, 1976); collection of essays

https://tr.wikipedia.org/wiki/Stefan_Zweig adresinden alınmıştır.