Creative Commons (CC), sağladığı özgür yasal araçlar ile yaratıcılığın ve bilginin paylaşımına, tekrar kullanımına olanak veren kar amacı gütmeyen bir organizasyondur. Bu amaçla bir açık lisanslar topluluğu sunar. Bu lisanslar herkesin kullanımına açık ve ücretsizdir.
CC lisanları, bir eserin kullanım koşullarının telif sahibi tarafından insan ve makine tarafından okunabilecek şekilde belirtilmesine aracı olurken, kullanıcının telif sahibi ile iletişime geçmeksizin eserin kullanım koşullarını öğrenmesine olanak sağlar.
Bu bilgiler Creative Commons Nedir? – Creative Commons Türkiye web sitesinden alınmıştır. Detaylı bilgi için web sitesini ziyaret edebilirsiniz.
Creative Commons lisanslarını kullanmak için ne kadar ücret ödemem gerekir?
Creative Commons lisansları ücretsiz ve herkesin kullanımına açık lisanslardır. Seçtiğiniz koşulları içeren Creative Commons lisansını ücretsiz olarak kullanabilirsiniz.
Creative Commons lisansları Türk hukukunda geçerli mi?
Creative Commons lisanslarının Türk hukukunda bir karşılığı yok. Türkiye’de telif hakları FSEK kanunu ile korunur. Telif ihlali durumunda, FSEK’in tanıdığı haklar çerçevesinde konu Türk mahkemelerine taşınır. Creative Commons lisansları telifli eserin hangi koşullar ile kullanıma ve paylaşıma açık olduğunu belirlemek için size bir araç sağlar. Böylelikle eser ‘her hakkı saklı’ değil, ‘bazı hakları saklı’ konumuna gelir. Bu bazı hakların neler olduğu kullanılan Creative Commons lisansı ile belirtilir. Seçilen lisans ile belirlenen hakların ihlali durumunda, telif hakkı sahibinin izni dışında kullanım meydana gelmiş olur ve FSEK kapsamında değerlendirilebilir.
Yayınladığımız dergiye Creative Commons lisanslarını nasıl uygulayabilirim?
Yayıncı politikanıza uygun olan Creative Commons lisansını lisans seçim sayfasından seçerek derginize uygulayabilirsiniz.
Aşağıda bağlantılardaki soruları yanıtlayarak lisans tipini seçin. Seçtiğiniz lisans türü için oluşan HTML kodunu dergi web sitenize yerleştirin.
Lisans seçim aracı: https://creativecommons.org/choose/
Örnek bir CC lisans kullanımı için http://www.tk.org.tr/index.php/TK adresindeki Türk Kütüphaneciliği dergisine bakabilirsiniz.
Creative Commons lisansı kullanan diğer dergi örneklerini nasıl bulabilirim?
Dünya genelinde Creative Commons lisansı kullanan açık erişim dergileri DOAJ (Directory of Open Access Journals) web sitesinden, sol kolonda ‘journal license’ seçeceğini tıklayarak listeleyebilirsiniz. URL: https://doaj.org/search
Dergipark platformunda seçtiğimiz CC lisansını eklemek için yapmamız gereken işlemler nelerdir?
Lütfen aşağıdaki adımları izleyiniz:
Bu bilgiler Destek – Creative Commons Türkiye web sitesinden alınmıştır. Detaylı bilgi için web sitesini ziyaret edebilirsiniz.
Açık Lisanslar, katı bir telif hakkı koruması içeren “her hakkı saklı” kavramı yerine “bazı hakları saklı” yaklaşımını benimseyen, her türden eserin paylaşımına, yeniden kullanımına ve adaptasyonuna telif sahibinin belirlediği haklar çerçevesinde izin veren lisanslardır. Dünya genelinde yaygın olarak kullanılan açık lisansların başında Creative Commons (CC) tarafından kullanıma sunulan lisanslar gelmektedir. CC lisansları, eserin ilk sahibinden itibaren katkı veren herkese (tüzel ya da gerçek kişiler) atıf vermek şartıyla (CC0 hariç), lisansta belirtilen haklar çerçevesinde tekrar izin almaya gerek olmadan eserin kullanımına olanak sağlar. Creative Commons lisansları logo ve lisans kodları aracılığı ile hak sahibi ile kullanıcısı arasındaki iletişimi hızlandırır, paylaşımı sağlar, kullanımı artırır, yaratıcılığı ve inovasyonu güçlendirir.
CC tarafından kullanıma sunulan 6 tür lisans bulunmaktadır ve bu lisanslara ek olarak bir de kamu malı tahsisi yapılabilmektedir. CC lisansları “her hakkı saklı” yaklaşımı yerine “bazı hakları” saklı yaklaşımını benimser ve eser sahibine telifi kendinde olan kaynak ile ilgili kullanım şartlarını belirleyerek topluma sunma imkanı verir. CC0 (CC Sıfır – CC Zero) olarak ifade edilen kamu malı tahsisi haricinde diğer 6 lisansta orijinal eserin (kaynağın) sahibine atıfta bulunmak zorunludur.
CC0 Sıfır (Zero): Kamu Malı tahsisi olarak kullanılır. Kullanımda olan son sürümü 1.0’dır. Resmi olarak Türkçe çevirisi yayınlanmıştır. Bu lisans kapsamında telif hakkı sınırlaması yoktur, kaynak atıf vermeden ticari amaç da dahil olmak üzere kopyalanabilir, düzenlenebilir, dağıtılabilir ve yeniden kullanılabilir.
CC BY Atıf (Attribution): CC’nin en özgür lisansıdır. Kullanımda olan son sürümü 4.0’dır. Uluslararası olarak kullanılabilir. Resmi olarak Türkçe çevirisi yayınlanmıştır. Kaynak, atıf vermek kaydıyla ticari amaç da dahil olmak üzere kopyalanabilir, düzenlenebilir, dağıtılabilir ve yeniden kullanılabilir.
CC BY-SA Atıf-AynıLisanslaPaylaş (Attribution-ShareAlike): Kullanımda olan son sürümü 4.0’dır. Uluslararası olarak kullanılabilir. Resmi olarak Türkçe çevirisi yayınlanmıştır. Kaynak, atıf vermek ve aynı lisansı devam ettirmek kaydıyla ticari amaç da dahil olmak üzere kopyalanabilir, düzenlenebilir, dağıtılabilir ve yeniden kullanılabilir.
CC BY-NC Atıf-GayriTicari (Attribution-NonCommercial): Kullanımda olan son sürümü 4.0’dır. Uluslararası olarak kullanılabilir. Resmi olarak Türkçe çevirisi yayınlanmıştır. Kaynak, atıf vermek kaydıyla ticari amaç haricinde kopyalanabilir, düzenlenebilir, dağıtılabilir ve yeniden kullanılabilir.
CC BY-NC-SA Atıf-GayriTicari-AynıLisanslaPaylaş (Attribution-NonCommercial-ShareAlike): Kullanımda olan son sürümü 4.0’dır. Uluslararası olarak kullanılabilir. Resmi olarak Türkçe çevirisi yayınlanmıştır. Kaynak, atıf vermek ve aynı lisansı devam ettirmek kaydıyla ticari amaç haricinde kopyalanabilir, düzenlenebilir, dağıtılabilir ve yeniden kullanılabilir.
CC BY-ND Atıf-Türetilemez (Attribution-NonDerivative): Kullanımda olan son sürümü 4.0’dır. Uluslararası olarak kullanılabilir. Resmi olarak Türkçe çevirisi yayınlanmıştır. Kaynak, atıf vermek kaydıyla ticari amaç da dahil olmak üzere kopyalanabilir, dağıtılabilir ve yeniden kullanılabilir ancak üzerinde hiçbir değişiklik yapılamaz.
CC BY-NC-ND Atıf-GayriTicari-Türetilemez (Attribution-NonCommercial-NonDerivative): CC’nin en az özgürlük sağlayan lisansıdır. Kullanımda olan son sürümü 4.0’dır. Uluslararası olarak kullanılabilir. Resmi olarak Türkçe çevirisi yayınlanmıştır. Kaynak, atıf vermek kaydıyla ticari amaç haricinde kopyalanabilir, dağıtılabilir ve yeniden kullanılabilir, ancak üzerinde hiçbir değişiklik yapılamaz.
Bu bilgiler Lisanslar – Creative Commons Türkiye web sitesinden alınmıştır. Detaylı bilgi için web sitesini ziyaret edebilirsiniz.