EndNote Nedir?
Dünya çapında akademik enstitülerde ve araştırma kurumlarında yaygın olarak kullanılan; akademik personel, öğrenciler ve araştırmacıların makale, tez vb. çalışmalarının yazım aşamasında baştan sona yardım amacıyla tasarlanmış web tabanlı bir hizmet olan bibliyografya programıdır.
EndNote; makale, tez vb. yazım aşamasında kendi bilgi veritabanlarınızı oluşturmanıza, bibliyografik bilgilerinizi (örneğin kitaplar, dergiler, kataloglar, görsel veriler vb.) saklamanıza, yönetmenize ve verilerinizi bulmada kullanabileceğiniz özel bir veritabanı uygulamasıdır.
EndNote Yazılımı ile Yapabilecekleriniz:
Kurulumu Hakkında:
Kütüphane web sitemizde, veritabanları sayfasında yer alan "EndNote X9 Windows" ya da "EndNote X9 (Macintosh)" başlıklarından sizin için uygun olan başlığı seçebilir ve zip dosyasını bilgisayarınıza indirerek, kurulum işlemini gerçekleştirebilirsiniz. Kurulum işlemini KAMPÜS içinden gerçekleştirmeniz gerekmektedir. Kurulumu gerçekleştirirken, ENX9Inst.msi isimli kurulum dosyası ile birlikte lisans dosyasını (License.dat) da muhakkak zip dosyasından dışarı aktarmanız ve kurulum aşamasında lisans anlaşmasını kabul ettiğinize dair kutucuğu işaretlemeniz gerekmektedir...
EndNote’u bilgisayarınıza kurduktan sonra; bilgisayarınızı yeniden başlatmanız gerektiğine dair bir uyarı alacaksınız ve bilgisayarı yeniden başlatmanızın ardından "Başlat" menüsünden, Tüm Programlar başlığı altından "EndNote"a ulaşabileceksiniz. EndNote'u açtığınızda eğer önceden var olan bir EndNote dosyanız var ise "Open an Existing Library"nin yan tarafında bulunan görsele tıklayarak kendi kütüphanenizi açabilir eğer yok ise "Create a New Library"nin yan tarafında bulunan görsele tıklayarak dosya oluşturabilirsiniz.
Dosya ismi "My EndNote Library" olarak gelecektir, "Kaydet" butonuna basmak suretiyle belgelerim altında dosyayı oluşturabilirsiniz. Dosyayı oluşturmanızın ardından EndNote'da kendi kütüphanenizi oluşturmaya başlayabileceksiniz.
EndNote Kütüphaneniz:
My EndNote Library'i açtığınızda ekran görüntüsü aşağıdaki şekilde görüldüğü gibi olacaktır.
"Online Search Mode (Temporary Library)" ya da "Integrated Library & Online Search Mode" seçeneklerinden birini seçerek kaynak taramasına başlayabilirsiniz. "Online Search Mode" seçili olduğunda yaptığınız tarama sonuçları görülebilecek ancak kütüphanenize kaydedilmeyecektir. Ancak "Integrated Library & Online Search Mode" seçili olduğunda yapmış olduğunuz tarama sonuçları Unfiled dosyasının altına otomatik olarak eklenecektir.
Arama yapmak istediğiniz veritabanı eğer "Online Search" başlığı altında yer alıyorsa, ilgili veritabanını seçerek aşağıdaki şekilde de görüldüğü üzere, arama işleminizi kriterlerinizi belirleyerek gerçekleştirebilirsiniz.
Eğer listede bulunmayan bir veritabanında arama yapmak istiyorsanız veritabanları altında yer alan “more..” seçeneği ya da menülerden “Tools / Online Search” komutunu kullanarak; açılacak olan “Choose a Connection” ekranından arama yapmak istediğiniz veritabanını seçebilirsiniz. Sonrasında; veritabanı ile bağlantı kurulur ve “Tab Paneli’nde yer alan “Search” tabı otomatik olarak aktif duruma gelir. “Search” tabı aktif hale geldikten sonra arama kriterlerinizi girerek arama işlemini gerçekleştirebilirsiniz. Arama yapılırken; başlık, yazar, yıl, anahtar kelime, özet vb seçebilir, "and or not" bağlaçlarını kullanabilirsiniz.
Kütüphane penceresinde bir referans kaydının üzerine çift tıklayarak referans detaylarının görüntülendiği “Referans Penceresine” erişebilirsiniz.
Bir yayına ait açılan "Reference" penceresinde referansa ait alan bilgiler üzerinde düzenleme yapmanız mümkün.
Online veritabanları aracılığı ile ulaşamadığınız kayıtlar için “References” altındaki “New References“ kısmından referans kaydını manuel olarak oluşturabilirsiniz.
Referans kaydını manuel olarak oluşturmak için aşağıdaki şekilde de görüleceği üzere referans tipini seçebilir, sonrasında ilgili başlığın altına bilgileri yazabilirsiniz.
Online Veritabanlarından Bibliyografik Veri Aktarma İşlemi:
Online veritabanlarında yaptığınız tarama sonucunda gelen kayıtları EndNote kütüphanenize aktarmak istediğinizde, ilgili veritabanında bulunan "Export" butonunu kullanabilirsiniz. Tek bir kaydi seçerek veya kaydın içindeyken EndNote kütüphanenize aktarabileceğiniz gibi, birden fazla kaydi seçerek de seçili tüm kayıtları aynı anda EndNote kütüphanenize aktarabilirsiniz.
Export ederken EndNote'u seçmeniz ve "Export" butonuna basmanızın ardından açılacak kutucukta "Birlikte aç"ın işaretli olması yeterlidir.
Aktarılmış tüm kayıtlar EndNote'da "Imported References" altında görünecektir.
EndNote ve Google Akademik (Scholar) Kullanımı:
Google Akademik (Google Scholar) larda yapmış olduğunuz arama sonuçlarını EndNote kütüphanenize aktarmak için Google Scholar sayfasının üst bölümünde yer alan "Ayarlar" sekmesine tıkladıktan sonra gelen sayfada, "Kaynakça Yöneticisi"ni “Alıntıları EndNote konumuna aktarma bağlantılarını gösterin” şeklinde ayarlamanız yeterli olacaktır.
Gerekli ayarlamalar yapıldıktan sonra Google Scholar aracılığı ile yapılan tarama sonuçlarının hemen altında bulunan “EndNote konumuna aktar” linkine tıklamanızın ardından açılacak olan pencereden ekleyebilirsiniz.
EndNote ile EBSCO Veritabanlarının Kullanımı:
EBSCO veritabanlarının EndNote programı içerisinden taranabilmesi için aşağıdaki linklerde yer alan bağlantı dosyalarının (Z39.50) kullanılması gerekmektedir.
1. Bağlantı dosyalarını bilgisayarınıza kaydedin.
(ebsco veritabanları için: endnote_ebsco_iyte.zip)
2. zip dosyasını açın (“extract here” veya “buraya çıkart”seçeneği ile)
3. “iyte_ebsco” klasörü içerisindeki bağlantı dosyalarını EndNote’un “Connections” klasörüne kopyalayın;
C:\Program Files\EndNote X7\Connections (windows XP, Vista, 7, 32bit kullanan kullanıcılar)
C:\Program Files (x86)\EndNote X7\Connections (windows 7, 64bit kullanan kullanıcılar)
4. EndNote programını çalıştırın.
5. “My Library” alanından “Online Search” grubunun altında yer alan “more...” seçeneğine tıklayın.
Veritabanı bağlantı seçim ekranında (Choose A Connection) “Find by” butonuna tıklayın ve listeden “EBSCO Iyte”i seçin. Üniversitemizin üye olduğu EBSCO veri tabanları listelenecektir.
6. Arama yapmak istediğiniz veritabanını seçerek arama işleminizi gerçekleştirebilirsiniz.
Gruplar Oluşturma:
EndNote kütüphanenizi alt gruplara ayırarak, daha kolay yönetebilir ve aradığınız kayıtlara çok daha kolay erişebilirsiniz. EndNote kütüphanenizde bulunan sonuçlardan ilgili olanlar için farklı gruplar oluşturmak için “Groups/Create Group Set” seçeneği ya da “Groups Paneli”nden sağ tuş menüsünden “Create Group Set” seçeneğini kullanabilirsiniz.
Temporary Groups (Geçici gruplar), Custom Groups (Kişisel Gruplar), Smart Groups (Akıllı Gruplar), Combination Groups (Kombinasyon Grupları) oluşturulabilir.
“Cite While You Write” Özelliği:
“Cite While You Write” özelliği ile Microsoft Word ile kolay, hızlı ve hatasız bir şekilde atıflar gerçekleştirebilirsiniz. Ayrıca siz referans, şekil ve tablolara atıflarınızı gerçekleştirirken referans, şekil ve tablo listeleriniz otomatik olarak oluşturulacaktır. “Cite While You Write” biçimlendirme komutlarına ve EndNote referanslarına erişmek için Word’deki Tools menüsünden “EndNote” alt menüsünü, Word'de ise EndNote tabını kullanabilirsiniz. Atıf, makalenizde yer alan bibliyografyadaki (kaynakçadaki) referansa atfen verilen kısa bibliyografik bilgidir. Atıf, parantez içinde bibliyografya numarası ya da yazar adı ve yılı şeklinde bilgiler içermektedir. EndNote’un “Cite While You Write” özelliği ile Word’de makalenizi yazarken, belirleyeceğiniz biçimlerde atıflar yapma ve referans listeleri oluşturma gibi birçok özellik içermektedir. Ayrıca bütün bu EndNote özelliklerini Word’ün bir parçası gibi kullanmanıza olanak sağlamaktadır. İster EndNote içindeki “insert citation”, ister word’deki EndNote tabında bulunan insert citation listesindeki “insert selected citation” sekmesi ile ilgili referans için atıf yapılabilir.
Resim ve Grafik Ekleme:
EndNote kütüphanenizde referansınızın imaj ve ekli dosya alanında arama yapabilir ve dökümanınıza resim ve grafik dosyaları ekleyebilirsiniz. “Caption” alanı (resim eklendiğinde doğrudan resmin altında veya üstünde görüntülenecektir) resim dosyalarınızı ararken size kolaylık sağlayacaktır. Bu alan resmin ya da dosyanın kısa bir açıklaması için kullanılmaktadır. Word dökümanına “Cite While You Write” özelliği ile EndNote’tan bir resim dosyası eklediğinizde, sayfanızda resmin üstünde ya da altında resim yazısı otomatik olarak görüntülenecektir.
EndNote Web:
EndNote Web, web tabanlı bibliyografya arama ve makale yazımını kolaylaştıran bir bibliyografya aracıdır. EndNote’ta bulunan kapsamlı özelliklere ve esnekliğe ihtiyaç duymayan; ancak profesyonel rapor, makale ve tez hazırlayan üniversite öğrencileri için tavsiye edilmektedir. EndNote ile entegre olarak kullanılabilmek mümkündür. EndNote Web ile Pubmed, ISI Web of Knowledge gibi farklı online kaynaklarda referans kaydı arayabilir ve doğrudan veya metin dosyası olarak kaydedip EndNote Web kütüphanenize aktarabilirsiniz. EndNote Web hesabınıza her yerden ulaşabildiğiniz için kayıtlarınıza da ulaşabilirsiniz. EndNote'ta olduğu gibi referanslarınızı gruplayabilir, word de makalenizi hazırlarken “Cite While You Write” özelliği ile atıf yapabilir, EndNote ve EndNote Web kütüphanelerinde bulunan referans kayıtlarınızı iki uygulama arasında kolaylıkla taşıyabilirsiniz. EndNote Web’de kullanıcı hesabı oluşturmak için www.myendnoteweb.com adresinden kayıt işleminizi gerçekleştirebilirsiniz.
BİLGİ VE KURULUMU
Mendeley nedir?
Mendeley yayınları düzenlemenizi, okumanızı, not almanızı ve atıf vermenizi sağlayan bir referans yönetim sistemi ve aynı zamanda benzer alanlardaki araştırmacıların biraraya gelmesine, araştırmacıların yeni araştırma trendlerini takip etmesine olanak sağlayan, dünya çapında 4 milyondan fazla kullanıcısı olan bir akademik işbirliği ağıdır.
Mendeley bir yandan etkin akademik yazımı destekleyen, referansları organize ederek verimliliği artıran bir Referans Yönetimi sistemiyken; diğer taraftan da araştırmacı işbirliğine olanak sağlayan , bilgi paylaşımını destekleyen , araştırmacı profillerini görünür kılan bir Araştırma İşbirliği Ağı görevi görür.
Ücretsiz faydalanılan Mendeley’den farklı olarak Mendeley Institutional Edition (MIE) kullanıcılar için genişletilmiş haklar tanıyan ve kurumlar için destek sağlayan bir platform olup temel Mendeley yetkinlileri üzerine kuruludur. MIE tarafından araştırmacı ve kütüphaneler için sağlanan genişletilmiş özellikler aşağıdaki gibidir:
Mendeley şunlara olanak sağlar:
• Referanslarınızı otomatik olarak istediğiniz stilde oluşturur,
• Yanınızda bilgisayarınız olmasa dahi, daha önce kullandığınız dokümanlara online erişim imkanı sağlar,
• Bilgisayarınızda yer alan okunacak ve okunmuş makalelerinizi organize eder.
• Akıllı telefonlarınız ve tabletlerinizle istediğiniz yerde dokümanlarınızı okuma imkanı sağlar
• Araştırma alanınızdaki diğer araştırmacılarla işbirliği yapmanıza olanak tanır.
• Okuduğunuz makaleleri temel alarak size aynı konuda okuyabileceğiniz başka makaleleri önerir.
Kurulum hakkında :
www.mendeley.com adresinden ”create a free account” kısmından iyte mail adresiniz ile bir hesap oluşturup programı bilgisayarınıza indirebilirsiniz. Kurumsal e-mail adresiniz ile Mendeley’e giriş yaptığınız takdirde Mendeley kurumsal sürümü kullanmaya hak kazanmış olacaksınız.
Eğer önceden kişisel e-mailiniz ile oluşturduğunuz bir hesabınız varsa, kurumsal e-mail adresiniz ile oluşturacağınız yeni kütüphanenize daha önceden oluşturmuş olduğunuz kütüphanenizi aktarmak için; Eski kütüphanenizi açıp file kısmından export’a basarak tüm yayınlarınızı .bib formatındaki bir dosyaya aktarıp kurumsal e-mailiniz ile yeni oluşturduğunuz kütüphaneyi açıp file kısmından import’a basarak bu .bib formatındaki dosyayı seçerek tüm yayınları aktarabilirsiniz.
Mendeley üç platform üzerinden birbiri ile senkronize olarak çalışabilmektedir:
-Mendeley web
-Mendeley desktop
-Mendeley cep
Mendeley’de kütüphane oluşturmak :
Kütüphanenizi oluşturmak için farklı seçenekler vardır;
1- Bilgisayarınızdaki mevcut klasörler içerisindeki yayınları eklemek için ilgili klasörü açarak klasör içinden istenilen yayınlar seçilip Mendeley kütüphanenize sürükleyip bırakarak doğrudan aktarılabilir. Mendeley, akademik web sitelerinden indirilmiş olan yayınların metadatasını otomatik olarak belge içerisinden harmanlar.
2- Ya da Mendeley kütüphaneden “file”-“add files” kısmından istenilen dosya ya da klasörlerin seçilerek Mendeley kütüphanenize aktarılması mümkündür.
Bunun yanısıra Mendeley “watch folder” özelliğine sahiptir. Bu özellik ile bilgisayarınıza sürekli olarak belge attığınız klasör ya da klasörleriniz varsa bunları seçerek Mendeley’in bu dosyaları gözetlemesi sağlanabilir. Bu dosyalara yeni belgeler eklendiğinde Mendeley yeni eklenenlerin kütüphaneye aktarılmasını isteyip istemediğinizi size sorar.
İYTE Kütüpahane olarak diğer bir referans yönetim sistemi olan EndNote’a aboneliğimiz bulunmaktadır. Eğer EndNote’tan Mendeley geçiş yapmak isterseniz EndNote’taki verilerin bir dosyaya aktarılarak(ilgili EndNote kütüphanesinden export edilerek) Mendeley kütüphanesindeki “file” sekmesinin altındaki “import” tuşuna basılıp ilgili dosyanın seçilerek EndNote platformundan Mendeley’e kolayca aktarılabilir.
3- Web üzerinden aktarma;
Örneğin Science Direct platformu üzerindeyken bir arama yaptığınızda istediğiniz yayınları seçip Science Direct içindeki Export- Save to Mendeley’e tıklandığınızda sağ tarafta bir pencere açılır oradan ilgili kayıtlar seçilerek “save” edildiğinde Mendeley kütüphanesine aktarılabilir.(Bu sırada Mendeley hesabının açık olması gerekir.)
Elsevier dışındaki diğer akademik platformlar üzerinden Mendeley’e aktarma işlemi yapabilmek için Mendeley anasayfasındaki “Install the web Importer” kısmından hangi tarayıcı kullanılıyor ise ilgili uygulama çubuğu tarayıcınıza kurulabiliyor. Bu da diğer akademik platformlardan tarama yapıldığında eklenmiş olunan “Save to Mendeley” butonu ile Mendeley kütüphanenize aktarma işlemi yapmanıza olanak sağlıyor.
Örneğin PubMed üzerinden yaptığımız bir aramada ilgi makaleler seçilerek tarama çubuğumuza eklemiş olduğumuz “Save to Mendeley” butonu ile dogrudan Mendeley kütüphanemize aktarımı sağlayabiliriz.
Mendeley içinden literatür tarama:
Mendeley masaüstünde “Literature Search” kısmından da literatür taraması yapılabilir.
Kütüphane Düzenleme :
Kütüphane oluşturulduktan sonra ilgili kayıtların düzenlenebilmesi için klasörler oluşturulabilir. Mendeley desktop veya webte sol tarafta “create folder” alanından çeşitli araştırma alanlarını birbirinden ayrı tutmak için dosyalar oluşturulabilir. Mendeley kütüphaneye atılan tüm kayıtlar her zaman all documents alanında bulunur. Klasörler içine atılan kayıtlar all documents alanındaki kaydın bir kopyasıdır. Klasörden silinen bir kayıt all documents alanından silinmez.
Mendeley kütüphanesindeki bir kaydın üzerine gelindiğinde kaydın detayı kütüphanenin en sağındaki alanda görülebilir. İlgili kayda ait “author keywords” alanında bilgiler vardır, ama “tags” alanı boştur. Bu alanda ihtiyaçlara göre anahtar kelimeler oluşturulup yazılabilir. Bu da Mendeley kütüphane içindeki kayıtlarda arama yaparken filtreleme kısmında ya da doğrudan kütüphane içinde arama yapıldığında aranmak istenen kayda kolayca ulaşılmasını sağlar.
Mendeleyde bir pdf’e tıklandığında bu yeni sekmede açılır. Açılan pdflerde istenen alanlar seçilerek highlight edilebilir ya da pdf üzerine notlar alınabilir.
Atıf Yapmak:
Microsoft Word’de Mendeley eklentisini oluşturmak için Mendeley Desktop’tan bir kereye mahsus olmak üzere Tools sekmesinin altındaki “Uninstall MS Word Plugin” alanına tıklamak gereklidir. Microsoft Word’ü açtığımızda Başvurular altında Mendeley Cite-O-Matic alanını göreceksiniz.
Atıf yaparken MS Word’de ilgili cümlelerimizi yazıp ”Insert Citation”’a tıklayıp açılan pencereden “Go to Mendeley”e tıkladığımızda bizi kütüphanemize yönlendirir ve referans verilmek istenen kayıt seçilip kütüphane üzerindeki Cite sekmesine basıldığında atıf yapılmış olur.
MS Word’de cümlelerimizi yazarken ”Insert Citation”’a tıklandığında açılan penceredeki search alanına referans verilmek istenen kaynağa ait yazar adı, yıl, anahtar kelime girildiğinde karşımıza gelecek olan ilgili kayıtlardan istenilen seçilerek de atıf verilebilir.
Kaynakça Oluşturma:
Microsoft Word’deki “Mendeley Cite-O-Matic” alanından “Insert Bibliography” dediğimizde metin içerisinde yapılmış olan tüm atıflardan bir bibliyografi otamatik olarak oluşur.
Mendeley’de 8.000’in üzerinde atıf stili bulunmaktadır. Mendeley desktoptan view sekmesinin altındaki “citation style” alanından ya da Word’deki “Mendeley Cite-O-Matic” alanından style alanından tüm stiller görülebilir ve istenilen stilde atıf verilebilir. Eğer istenilen atıf sitili bu seçenekler arasında yoksa istediğiniz atıf stiline en yakın stil seçilip kendi ihtiyacınız olan yeni bir bibliyografi formatı oluşturarak kaydedebilirsiniz.
Mendeley aynı zamanda 4.5 milyondan fazla kullanıcısı olan bir akademik işbirliği ağıdır ve kullanıcıların uluslararası işbirlikleri yapabilmelerine imkan sunmaktadır. Uluslararası işbirliği ile yapılan yayınlar da daha fazla görünür olmakta ve daha fazla atıf almaktadır.
Avrupa Birliği çerçeve programlarına başvuru yapmak istendiğinde uluslararası ortaklar bulmak gerekmektedir. Bu noktada Mendeley kullanıcılarına ilgilendikleri konu alanları ile ilgili çalışan diğer kişileri bulmalarında yardımcı olabilmektedir.
Mendeley’deki gruplar kısmından açık grupların ne çalışmalar yaptıkları görülebilmekte ve bu gruplarla iletişim kurulmasına olanak sağlamaktadır.
Mendeley sizin kendi kütüphane ve profilinizdeki yayınlarınıza bakarak size yayın tavsiyesinde bulunmaktadır. Bu da literatür taramanızı genişletmek açısından kolaylık sağlamaktadır.
Mendeley’e eklediğiniz yayınlarınızın sizin dışınızda kaç kişinin Mendeley kütüphanesinde yer aldığını, Science Direct üzerindeki yayınlarınızın hangi ülkedeki okuyucular tarafından okunduğunu, yayına hangi arama kelimeleri kullanılarak ulaşıldığı bilgilerini vermektedir.